U bakterii nie dochodzi do rozmnażania płciowego, dlatego wymiana materiału genetycznego zachodzi u nich przez proces płciowy — koniugację. Wymiana ta zachodzi przez połączenie się bakterii specjalnym białkiem — pilusem. Dawcy, czyli bakterie z pilusem posiadają symbol F+, a biorcy F -. Przez pilus następuje przekazanie nici DNA z bakterii F+ do bakterii F - . Na koniec procesy w obu komórkach dochodzi do syntezy drugiej — brakującej nici.
Protisty są zdolne do rozmnażania się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo. W związku z tym tylko u niektórych gatunków dochodzi do koniugacji, która ma na celu zwiększenie różnorodności genetycznej.
Podczas tego procesu dochodzi do połączenia dwóch protistów przez mostek cytoplazmatyczny, zaczyna się mejoza mikronukleusa i zanik makronukelusa.
W kolejnej fazie zanika 3 z 4 jąder haploidalnych. W pozostałym jądrze dochodzi do mitozy, przez co powstają pronukleusy. Pronukleusy migracyjne przechodzą do komórki biorcy.
Pronukelusy łączą się i tworzą dwa diploidalne jądra o zmienionym materiale genetycznym.
Organizmy się rozdzielają a mikro i makronukleus zostają odtworzone. Jak można zauważyć w czasie tego cyklu zmienia się ploidalność materiału genetycznego.
Koniugacja jest procesem, podczas którego wymieniany jest materiał genetyczny, a nie zwiększana jest liczba osobników.
Mikronukleus - duże poliploidalne jądro, odpowiedzialne za czynności życiowe komórki
Makronukleus - małe diploidalne jądro, które uczestniczy w procesach płciowych.
Warto zwrócić uwagę, że u bakterii, tylko jeden z organizmów biorących udział w procesie otrzymuje nowy materiał genetyczny, w przeciwieństwie do protistów, gdzie wymiana jest obustronna.