W zaborze pruskim wykorzystano napiętą sytuację, dotyczącą starań powstańców niemieckich o zjednoczenie kraju. Polaków poparł liberalny rząd niemiecki. Prusy chcąc uniknąć konfliktów, zgodziły się na nadanie niezależności Wielkiemu Księstwu Poznańskiemu, ponadto na utworzenie polskich oddziałów wojska i odrębnej polskiej administracji.
Przyczynami odwrócenia zaistniałej sytuacji, czyli wycofania się rządu pruskiego z podjętych decyzji, było zażegnanie wystąpień w Niemczech. Prusacy ponownie stali się pewniejsi, przez co ponownie rozbroili wojska polskie.
Odzewem Polaków była próba wskrzeszenia powstania w Wielkopolsce, które jednak bardzo szybko upadło, pomimo początkowych sukcesów. Wojska pruskie były zbyt silne, by patrioci polscy mogli stawić im czoła.
W zaborze austriackim doszło natomiast do wystąpień rewolucyjnych, po których udało się dokonać uwłaszczenia chłopów. Powstańcy utworzyli radę narodową oraz rozpoczęli pracę nad polską administracją i oddziałami wojska. Austriacy zareagowali jednak wejściem do miasta i rozbiciem wystąpienia oraz prób odbudowania autonomii państwa. Ugrupowania rozbito, ich członków aresztowano oraz zniesiono wszelkie swobody narodowe i obywatelskie.
W zaborze rosyjskim, z uwagi na prześladowania i obecność tajnej policji, nie doszło do żadnych rewolucyjnych zrywów.
W czasie Wiosny Ludów Polacy w zaborze austriackim i pruskim usiłowali zbrojnie dojść do władzy i wprowadzić zmiany. Początkowo udawało im się wprowadzić wiele postulatów w życie, jednak z czasem ich ugrupowania zostawały rozbijane, a powstania tłumione przez wojska zaborców. Wynikało to przede wszystkim z różnić w liczebności wojsk obu stron.