Powstanie krakowskie
| Przyczyny | Przebieg | Skutki |
| · potrzeba odzyskania niepodległości,· zorganizowanie konspiracji we wszystkich trzech zaborach,· wzrost poziomu konfliktu pomiędzy szlachtą a chłopami, | Powstanie rozpoczęło się od ataku na oddział austriacki, stacjonujący w Krakowie. Po zajęciu miasta utworzono Rząd Narodowy, który ogłosił Manifest do Narodu Polskiego. W dokumencie obiecywano np. zniesienie przywilejów stanowych, pańszczyzny i uwłaszczenie. Chciano w ten sposób dotrzeć przede wszystkim do warstwy chłopskiej. Nie udało się tego osiągnąć nikomu, nawet najbardziej aktywnym działaczom, takim jak Edward Dembowski. Powstanie upadło po 10 dniach, nie radząc sobie z przewagą przeciwnika. | · wcielenie Rzeczpospolitej Krakowskiej do Austrii,· wszczęcie rabacji galicyjskiej,· germanizacja ziem polskich,· zapewnienie zniesienia pańszczyzny i uwłaszczenia chłopów przez austriackiego zaborcę, co dokonało się dwa lata później. |
Powstanie krakowskie wybuchło w Wolnym Mieście Krakowie w 1846 r., stanowiło kolejną, po listopadowym, próbę odzyskania przez Polaków niepodległości. Braki w organizacji i liczebności oraz niechęć chłopów względem szlachty i udziału w powstaniu doprowadziły do tego, że bardzo szybko ono upadło.