| Jak było? | Jak powinno być? | Dlaczego nie było tak, jak powinno być? |
| Antypaństwowa działalność ukraińskich nacjonalistów, akty terroru wobec ludności polskiej, akcje sabotażowe i rabunkowe, niszczenie mienia polskich mieszkańców na Kresach Wschodnich | Kompromis Ukraińców z władzami polskimi, szacunek wobec ludności polskiej | Ideologia nacjonalizmu wśród ludności ukraińskiej, dążenie do wyparcia polskiej kultury i zastąpienia jej rodzimą, chęć rozwoju struktur narodowości, nawet kosztem państwa polskiego |
| Brutalne akcje polskich władz wobec mniejszości ukraińskiej (aresztowania, bicie, niszczenie mienia, kontrybucje), zamykanie organizacji i szkół ukraińskich, zamykanie cerkwi | Działania dyplomatyczne wobec mniejszości ukraińskiej, niestosowanie represji, pozwolenie na rozwój ukraińskiej kultury | Reakcje władz polskich na akcje sabotażowe i zamachy Ukraińców na polską władzę, niezadowolenie z działań ukraińskiego ruchu spółdzielczego i skrajnie nacjonalistycznych ugrupowań ukraińskich, np. UWO, chęć odsunięcia obcej narodowości od uczestnictwa w życiu politycznym i kulturalnym Polski |
| Co należało zrobić, aby było tak, jak być powinno?Na przykład:· wprowadzić przepisy regulujące prawa i swobody mniejszości narodowych na terenie Polski,· umożliwić Ukraińcom rozwój ich kultury i polityki na ziemiach polskich, z zastrzeżeniem pewnych granic tych działań. | ||
Ukraińcy zamieszkiwali w większości Ukraińską Socjalistyczną Republikę Radziecką, jednak w wyniku represji stosowanych przez Stalina, przywódcę Rosji Radzieckiej, Ukraińcy osiedlali się na ziemiach II RP, gdzie istniały lepsze warunki do rozwoju kultury dla tej narodowości. W wyniku obecności tej mniejszości na terenie Polski dochodziło do konfliktów z polskim ośrodkiem władzy. Napięcia związane były ze wzajemną niechęcią i prześladowaniami.