Najbardziej znaną legendą dotyczącą początków państwa polskiego jest legenda o trzech braciach, którzy zapoczątkowali istnienie trzech narodów: Lechu, Czechu i Rusie. Według niej Lech założył swój gród pod miejscem gniazdowania orła, a ze względu na ten fakt gród nazwano Gnieznem. Stanowił on jeden z najważniejszych punktów tworzenia się polskiej państwowości, było też jedną z jego stolic. Druga legenda opowiada o początkach dynastii Piastów, które powiązane są z postrzyżynami chłopca o imieniu Piast Kołodziej. Mieszko I był pierwszym historycznym władcą Polan, który stworzył polską państwowość.
Czesi dzielą wspólną legendę założycielską z Polakami, jednak w ich wersji legendy o trzech braciach mamy jeszcze do czynienia z czwartym bratem – Enerdusem.