- najazd barbarzyńców,
- kryzys ekonomiczny,
- osłabienie władzy cesarskiej.
Wędrówki ludów doprowadziły do przybycia nowych plemion na terytoria dotychczas kontrolowane przez Rzymian. Kryzys ekonomiczny i władzy cesarskiej z kolei oznaczał, że władcy nie byli w stanie stworzyć armii wystarczająco silnej, aby odeprzeć nowych najeźdźców. W rezultacie Rzym upadł.