| Ruch socjalistyczny | Ruch narodowy | Ruch ludowy |
| Partia: Polska Partia Socjalistyczna (PPS)Przedstawiciel: Józef Piłsudski, Stanisław Wojciechowski | Partia: Narodowa DemokracjaPrzedstawiciel: Roman Dmowski | Partia: Polskie Stronnictwo LudowePrzedstawiciel: Wincenty Witos |
W drugiej połowie XIX w. w Polsce upowszechniły się trzy znaczące ruchy polityczne.
Ruch socjalistyczny opierał się na dążeniu do niepodległości, przy jednoczesnej współpracy z socjalistami innych krajów.
Ruch narodowy był wrogo nastawiony do socjalizmu, skupiał się na narodzie, zrzeszaniu Polaków we wszystkich trzech zaborach i dyplomacji.
Ruch ludowy wiązał się przede wszystkim z reprezentowaniem interesów najniższych warstw społecznych i walką o poprawę ich warunków życiowych.