Fryderyk II jest przykładem monarchy sprawującego władzę w systemie tak zwanego absolutyzmu oświeconego. Monarcha jest „pierwszym sługą państwa”. Jego interes jest zarazem interesem publicznym. Jego zadanie stanowi zapewnienie poddanym bezpieczeństwa, opieki oraz tolerancji religijnej. Władca musi osobiście kierować całym państwem, w związku z tym potrzebna mu jest pełnia władzy.
Teoria kontraktu społecznego, silnie obecna w oświeceniu, jest dobrym filozoficznym usprawiedliwieniem absolutyzmu oświeconego. Taka forma rządów bierze się w teorii z tego, że lud przekazał prawo do panowania pewnemu suwerenowi w zamian za zapewnienie opieki. Forma monarchii absolutnej jest często faworyzowana ze względu na to, iż – jak pisze choćby Fryderyk II – wszystkie sprawy wewnętrzne państwa są ze sobą tak silnie zespolone, że powinna zajmować się nimi jedna osoba.