Przekształcenie Rosji w cesarstwo miało świadczyć o włączeniu się w politykę międzynarodową oraz o rosnącym znaczeniu i prestiżu Rosji na arenie międzynarodowej. Wzrost potęgi opierał się głównie na potędze militarnej oraz strategicznych reformach i umocnieniu władzy Piotra I, który budował państwo na kształt zachodnich potęg.
Wysokie znaczenie w rozwoju potęgi rosyjskiej w XVIII w. odgrywała postać Piotra I, który dzięki reformom powoduje wzrost gospodarczy oraz lepszą organizację militarną państwa. Oprócz tego istotnym wydarzeniem jest III wojna północna, w której Rosja bierze udział z dużymi sukcesami – uzyskuje dostęp do Bałtyku, co jeszcze bardziej przyspiesza rozwój gospodarczy.