W literaturze zaczęły powstawać poradniki dotyczące gospodarki i medycyny, tworzono dzieła encyklopedyczne, takie jak Nowe Ateny albo Akademia wszelkiey scyencyi pełna autorstwa Benedykta Chmielowskiego. Pojawiły się tekst językoznawcze (Rozmowy o języku polskim) oraz prawne (zbiór Volumina legum).
Ponadto w okresie oświecenia pojawiły się liczne czasopisma i publikacje, w których toczyły się dyskusje na temat reform politycznych, ustroju Rzeczypospolitej i roli szlachty. Powstały też towarzystwa naukowe i literackie, takie jak Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych i Towarzystwo Przyjaciół Nauk, które promowały idee oświeceniowe i prowadziły badania naukowe.
Zakładano też uczelnie wprowadzające nowe wzory edukacji i charakteryzujące się wysokim poziomem kształcenia, np. Collegium Nobilium założone przez Stanisława Konarskiego. Zmieniono także programy nauczania w kolegiach jezuickich – zwiększono rolę języka polskiego, wprowadzono języki nowożytne, wyodrębniono nauki matematyczno-przyrodnicze oraz geografię i historię jako osobne przedmioty.
Powstała także Biblioteka Załuskich – pierwsza publiczna biblioteka w Polsce, założona przez Andrzeja Stanisława i Józefa Andrzeja Załuskich.
