Przyczyną zawiązania konfederacji barskiej w 1768 r. było niezadowolenie części szlachty (m.in. członków konfederacji w Radomiu) z decyzji podjętych w sprawie dysydenckiej, w której czuli się zdradzeni przez Rosję, oraz ogólnej polityki Poniatowskiego. Konfederacja miała występować w obronie katolicyzmu i wolności szlacheckich i być skierowana przeciwko Rosji i królowi. Na Podolu i Ukrainie ich hasła spotkały się z agresją prawosławnych chłopów i Kozaków (koliszczyzny), a następnie z interwencją rosyjską na tych terenach. Przegrali również na Litwie, ale większą swobodę działania mieli w 1769 r., ponieważ Rosja musiała większość swoich wojsk zaangażować w wojnę z Turcją. To pozwoliło na prowadzenie walk partyzanckich na sporych terenach kraju. Dużym sukcesem było zdobycie Częstochowy.
W 1770 r. konfederacja barska ogłosiła detronizację Poniatowskiego, co jednak przyczyniło się od utraty poparcia zarówno w kraju, jak i w Europie (wcześniej wspierała ich m.in. Francja), choć to nie powstrzymało jej uczestników od nieudanej próby porwania króla (w 1771 r.), kompromitującej ich jeszcze bardziej. W tym samym roku do walk z konfederatami włączyły się wojska pruskie. Klęska była nieunikniona.
Największą konsekwencją konfederacji barskiej było doprowadzenie do pierwszego rozbioru Polski w 1772 r., planowanego już od dłuższego czasu.
