Są to najczęściej muzea, w których można obejrzeć eksponaty, wystawy upamiętniające dawnych mieszkańców.
Dworki szlacheckie to cenne zabytki architektoniczne, w których pozostało wiele pamiątek po sławnych Polakach, np. w dworku Wincentego Pola (poety i geografa) w Lublinie znajduje się obecnie jego muzeum biograficzne, które otwartą w setną rocznicę śmierci właściciela.