Przyczyny:
· osłabienie zachodniego cesarstwa względem swojego wschodniego odpowiednika,
· najazdy barbarzyńców,
· tzw. kryzys wieku III; wewnętrzne walki o władzę i epoki anarchii,
· Wielka Wędrówka Ludów,
· kryzys ekonomiczny.
Skutki:
· przyjęcie chrześcijaństwa przez barbarzyńców na terenach byłego cesarstwa,
· przyjmowanie kultury łacińskiej przez ludy barbarzyńskie,
· powstanie nowych chrześcijańskich państw w łacińskim kręgu kulturowym.
Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego był ważnym wydarzeniem w dziejach całej Europy. Doprowadził on do ogromnego regresu cywilizacyjnego i zatracenia się sporej części dziedzictwa oraz umiejętności poprzednich cywilizacji. Jednocześnie doprowadziło do powstania państw, które będą w następnych stuleciach rozwijać się w nowoczesne narody europejskie.