Zaborcy stosowali wobec Polaków rusyfikację i germanizację. Zwalczano polskie szkolnictwo i usuwano polski język z życia publicznego i szkół. Likwidowano polskie biblioteki, lekcje historii ze szkół. Uniemożliwiano zakładanie stowarzyszeń i organizacji polskich zajmujących się działalnością kulturalną. Polacy nie uginali się tym zabiegom.
Prowadzono szkoły elementarne, które oficjalnie miały uczyć zawodu i religii, a w rzeczywistości uczyły języka polskiego, historii i religii. Organizowano tajne kursy. Po wsiach wędrowali nauczyciele, którzy nauczali w domach bogatych wiejskich gospodarzy.
