Zerwałem się z łóżka, gdyż usłyszałem natarczywy dzwonek budzika, chociaż było
jeszcze ciemno. (1) Podszedłem do okna. (2) Zobaczyłem ludzi, którzy przyglądali
się czemuś z ciekawością i wykrzykiwali słowa, które były dla mnie niezrozumiałe,
ponieważ znajdowałem się zbyt daleko. (3) Postanowiłem szybko wyjść z domu. (4)
A. Zdanie 1.
Zerwałem się z łóżka (1), gdyż usłyszałem natarczywy dzwonek budzika (2), chociaż było
jeszcze ciemno(3).
1 – zdanie główne
2 – zdanie podrzędne do 1., okolicznikowe przyczyny
3 – zdanie podrzędne do 2., okolicznikowe przyzwolenia
B. Zdanie 3.
Zobaczyłem ludzi (1), którzy przyglądali się czemuś z ciekawością (2) i wykrzykiwali słowa (3), które były dla mnie niezrozumiałe(4), ponieważ znajdowałem się zbyt daleko (5).
1 – zdanie główne
2 – zdanie podrzędne do 1., przydawkowe
3 – zdanie współrzędne do 2., łączne
4 – zdanie podrzędne do 3., przydawkowe
5 – zdanie podrzędne do 4., okolicznikowe przyczyny
Przecinkiem rozdziela się zdania współrzędnie złożone przeciwstawne i wynikowe.
Przecinkiem nie rozdziela się zdań współrzędnie złożonych łącznych i rozłącznych.
Zdanie podrzędne lub równoważnik zdania oddzielamy od zdania nadrzędnego przecinkiem.
Jeśli zdanie podrzędne lub równoważnik zdania są wplecione w zdanie nadrzędne, oddzielamy je od zdania nadrzędnego przecinkami z obu stron.
Zdanie podrzędne zastępuje orzecznik zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania: jaki jest? kim jest? czym jest?
Zdanie podrzędne zastępuje przydawkę zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania przydawki: jaki? jaka? jakie? który? która? które? czyj? czyja? czyje? ile? czego? z czego?
Zdanie podrzędne zastępuje podmiot zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania podmiotu: kto? co?
Zdania podrzędne zastępuje okolicznik sposobu zdania nadrzędnego i odpowiada na pytanie okolicznika sposobu: jak? w jaki sposób? jakim sposobem?
Zdanie podrzędne zastępuje okolicznik czasu zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania okolicznika czasu: kiedy? jak długo? dopóki? dokąd?
Zdanie podrzędne zastępuje okolicznik celu zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania okolicznika celu: po co? na co? w jakim celu?
Zdanie podrzędne zastępuje okolicznik przyczyny zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania okolicznika przyczyny: dlaczego? z jakiego powodu? z jakiej przyczyny?
Zdanie podrzędne zastępuje okolicznik przyzwolenia zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania okolicznika przyzwolenia: mimo co? mimo czego? wbrew komuś (czemuś)? na przekór komu (czemu)?
Zdanie podrzędne zastępuje okolicznik warunku zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania okolicznika warunku: pod jakim warunkiem? w jakim przypadku?
W wypowiedzeniu złożonym z podrzędnym dopełnieniowym zdanie podrzędne zastępuje dopełnienie zdania nadrzędnego i odpowiada na pytanie dopełnienia.