A. Don Kichot (1a), którego wyobraźnią zawładnęły całkowicie księgi o błędnych rycerzach (2), postanowił zostać jednym z nich (1b), gdyż uwierzył w to (3), że do niego należy naprawienie krzywd całego świata (4), zatem wyruszył w świat (5), aby pomścić uciśnionych (6).
• 3. wykres:
1a, b – zdanie główne
2 – zdanie podrzędne do 1., przydawkowe
3 – zdanie podrzędne do 1., okolicznikowe przyczyny
4 – zdanie podrzędne do 3., dopełnieniowe
5 – zdanie współrzędne do 4., wynikowe
6 – zdanie podrzędne do 5., okolicznikowe celu
B. Nie lada zagadkę zadał potomnym Adam Mickiewicz (1), umieściwszy na pierwszej stronie najpiękniejszego polskiego poematu świerzopa (2), o którym wiadomo tylko tyle (3), że jest jakimś chwastem (4), chociaż większość znawców (filologów, literatów i botaników) opowiada się za ognichą o kwiatach złocistożółtych (5), którą spotyka się na polach uprawnych między ziemniakami, prosem i gryką (6).
• 1. wykres:
1 – zdanie główne
2 – imiesłowowy równoważnik zdania, wypowiedzenie okolicznikowe przyczyny
3 – zdanie podrzędne do 2., przydawkowe
4 – zdanie podrzędne do 3., dopełnieniowe
5 – zdanie podrzędne do 4., okolicznikowe przyzwolenia
6 – zdanie podrzędne do 5., przydawkowe
C. Wenecja jest uważana za jedno z najpiękniejszych miast świata (1), gdyż jest położona na 118 wysepkach (2), między którymi można się przemieszczać po ponad 150 kanałach (3), zachwyca nieporównywalnym urokiem marmurowych budowli (4), kryje tajemnice i legendy jeszcze z czasów wczesnego średniowiecza (5), a znajdujące się tu skarby sztuki budzą podziw każdego przybysza (6).
• 2. wykres:
1 – zdanie główne
2 – zdanie podrzędne do 1., okolicznikowe przyczyny
3 – zdanie podrzędne do 2., przydawkowe
4 – zdanie współrzędne do 2., łączne
5 – zdanie współrzędne do 4., łączne
6 – zdanie współrzędne do 5., łączne
Orzeczenie to najczęściej czasownik w formie osobowej. Zdanie pojedyncze zawiera jedno orzeczenie. Imiesłowowy równoważnik zdania zastępuje w wypowiedzeniu złożonym zdanie podrzędne okolicznikowe: czasu, przyczyny lub sposobu, albo jedno ze zdań współrzędnych.