nie z rzeczownikami: niepogoda, niewygoda, niewola, niewsiadanie
nie przed czasownikami: nie mieć, nie czytać, nie jeść, nie wyłączyć
nie z przymiotnikami: niełatwy, niewielka, niewesoło
nie z (lub przed) przysłówkami: niemało, nieśmiało, niejasne, niegłośno
Wczoraj na zewnątrz była niepogoda. Nie miałam co robić w domu, więc się nudziłam. Było mi niewesoło. W końcu zza chmur nieśmiało wyszło słonce. Nie pierwszy raz jest taka zmienna pogoda.
Nie z rzeczownikami pisze się łącznie, np. niewiedza, nieszczęście, nieszczerość. Łącznie pisze się też nazwy czynności z wyrazem nie, np. niespanie, niegranie, nierobienie.
Nie pisze się przed czasownikiem osobno, np. nie zrobił, nie widziała, nie rozmawiali.
Nie pisze się z przymiotnikami łącznie, np. niemiły, nieostrożna, niewidoczne.
Przysłówki utworzone od przymiotników pisze się z nie łącznie, np. nieładnie, niewesoło, nielogicznie.
Nie piszemy przed liczebnikami oddzielnie, np. nie sto, nie piąty, nie pół.