Andrzej Radek – biedny syn chłopa, od najmłodszych lat musiał pracować w obejściu. Dzięki kontaktowi z panem Paluszkiewiczem staje się chętny do nauki i zdobywania wiedzy. Po ukończeniu progimnazjum postanawia kształcić się dalej i zdaje sobie sprawę, że tylko on sam może zadbać o swój los i przyszłość. Dostaje się do gimnazjum w Klerykowie, dorabia też, udzielając korepetycji. Ciężko pracuje jako korepetytor, głoduje, w szkole doświadcza szyder i drwin z chłopskiego pochodzenia i zachowania. Z Bernardem Zygierem połączyła go miłość do ojczyzny i patriotyczna postawa, którą Radek wykształcił w sobie przez pierwsze 3 lata samotnej nauki dzieł Słowackiego, Mickiewicza, Mochnackiego. Zaprzyjaźnia się z także z Marcinem Borowiczem. Chłopcy wspólnie uczą się historii i literatury Polski u Gontali.
Bernard Zygier – wyrzucony ze szkoły za „nieprawomyślność”, przyjeżdża z Warszawy do Klerykowa. Z początku tajemniczy i nieco wyniosły wobec kolegów. Zna twórczość polskich romantyków, jest wielbicielem Mickiewicza. Jego wystąpienie na lekcji polskiego rozbudza w klasie, w tym w Borowiczu, uczucia patriotyczne. Jest ważną postacią z perspektywy kształtowania miłości do ojczyzny wśród uczniów gimnazjum w Klerykowie.
Anna Stogowska – obiekt miłości Marcina Borewicza, córka polskiego lekarza i Rosjanki. Nazywana jest „Birutą”, ponieważ nie zwraca uwagi na chłopców i miłostki, chce, jak sama twierdzi, „poświęcić życie czemuś innemu”. Jest nieufna i zamknięta w sobie. W domu Anny dużą wagę przykłada się do pielęgnowania polskości, nawet jej matka, Rosjanka, uczy się języka, literatury i historii Polski. W domu rozmawia się tylko po polsku. Matka Anny z poczucia winy za upadek męża nastawiała dziewczynę przeciw wszystkiemu, co rosyjskie. Spotyka się to z karami w szkole i rozpaczaniem ojca. W wieku czternastu lat Anna po śmierci matki przejmuje wiele domowych obowiązków i wychowanie młodszego rodzeństwa. Powoli i nieśmiało zakochuje się w Marcinie, miłość nie ma jednak szans rozkwitnąć, ponieważ dziewczyna jest zmuszona do wyjazdu razem z ojcem do obcej i nieznanej, a jednak znienawidzonej Rosji.
„Syzyfowe prace” to przedstawiająca realistyczne wydarzenia powieść Stefana Żeromskiego, utwór należący do epiki. Występuje w niej trzecioosobowy, wszechwiedzący narrator. Sam utwór, jak typowa powieść, jest wielowątkowy. Tworząc charakterystykę bohaterów literackich, musimy zwrócić uwagę na ich najważniejsze cechy. Są to między innymi:
cechy fizyczne – wiek, aparycja, inne cechy szczególne (np. wyróżniająca się siła),
cechy charakteru ważne z perspektywy utworu – np. patriotyzm u Zygiera, naukowy zapał Andrzeja Radka,
pochodzenie – czy postać pochodzi z biednej, czy bogatej rodziny, ze wsi, czy z miasta,
rolę postaci w utworze – jak postać wpływa na wydarzenia przedstawione w utworze praz na innych bohaterów,
losy postaci – jest to szczególnie ważne, jeśli w bohaterze zachodzi przemiana w trakcie utworu; takiego bohatera nazywamy bohaterem dynamicznym i w charakterystyce niezbędne jest opisanie jego przemiany.