♂XhY | Xh | Y |
XH | XHXh | XHY |
XH | XHXh | XHY |
Odpowiedź: Prawdopodobieństwo, że dziecko będzie chore na hemofilię, wynosi 0%.
Cechy sprzężone z płcią są to cechy warunkowane przez geny znajdujące się w chromosomie X i niezwiązane z wykształceniem płci. W przypadku chorób sprzężonych z płcią w sposób recesywny u osobnika płci męskiej występuje większe prawdopodobieństwo wystąpienia choroby, ponieważ posiada on jeden chromosom X i jeden chromosom Y. Dlatego wystarczy, że otrzyma on od matki chromosom z allelem warunkującym chorobę. Osobnik płci żeńskiej, aby zachorować, musi być homozygotą recesywną, czyli posiadać dwa chromosomy X zawierający allele warunkujące chorobę. Natomiast kobieta będąca heterozygotą i posiadająca recesywny allel warunkujący chorobę, jest zdrowa, ale jest nosicielką, czyli może przekazać chorobę potomstwu. Do chorób sprzężonych z płcią człowieka zaliczamy hemofilię i daltonizm.
Krzyżówka genetyczna od nazwiska genetyka, który ją zaproponował jest nazywana również szachownicą Punnetta. Jest to specjalna tabela, którą stosuje się w celu analizy dziedziczenia danej cechy. Tabela ta pozwala na oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia danej cechy u potomstwa. Pierwszym krokiem w sporządzeniu krzyżówki genetycznej jest określenie genotypu osobników rodzicielskich i wytwarzanych przez nich gamet. Następnie otrzymane gamety wpisuje się do szachownicy – od jednego z rodziców pionowo, a od drugiego poziomo. Aby ustalić genotyp potomstwa, należy wypełnić pozostałe pola allelami łączących się gamet. Na podstawie tak sporządzonej krzyżówki genetycznej można obliczyć prawdopodobieństwo wystąpienia poszczególnych układów gamet oraz fenotypów.