Związki dające pozytywny wynik próby jodoformowej (metyloketony, etanal, kwas etanowy, etanol) ogrzewane z zasadowym roztworem jodu ulegają rozpadowi na sól odpowiedniego kwasu i m.in. jodoform. Reakcja zachodzi zgodnie z równaniem:
CH3—CO—R + 3I2 + 4NaOH → CHI3 + RCOONa + 3NaI + 3H2O
Po oziębieniu mieszaniny wydziela się żółty, krystaliczny osad o charakterystycznym zapachu (jodoform – CHI3). W powyższym równaniu reakcji podstawnik R stanowi grupa fenylowa —C6H5, czyli podstawnik jest w formie pierścienia aromatycznego. Stąd produktem jest benzoesan sodu. Równanie tej reakcji to:
