· W zaborze pruskim polska kultura i oświata były represjonowane. Prusacy dążyli do germanizacji i zakazali używania języka polskiego w szkołach.
· W zaborze austriackim sytuacja była nieco lepsza. Umożliwiono rozwijanie polskiej kultury i oświaty, ale pod kontrolą władz austriackich. W Galicji powstały polskie szkoły i uniwersytety.
· W zaborze rosyjskim polska kultura i oświata były również represjonowane. Rosja starała się zrusyfikować kraj i zakazywała używania języka polskiego.
Sytuacja kultury i oświaty w pierwszej połowie XIX wieku była trudna w każdym zaborze, ale najgorsza była w zaborze rosyjskim.