Stanisław August Poniatowski uważał, że u podstaw zmiany świadomości społeczeństwa przywiązanego do starych wartości leży edukacja. W 1773 roku powołał Komisję Edukacji Narodowej, która rozpoczęła intensywną reformę szkolnictwa. Założono nowe uniwersytety w Krakowie i Wilnie, utworzono szkoły przyparafialne oraz szkoły średnie. Jako obowiązujący język nauczania wprowadzono polski. W dodatku Komitet Edukacji Narodowej założył Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które miało zadanie przygotować nowe programy nauczania, które były w oświeceniowym duchu epoki.
Komisja Edukacji Narodowej był pierwszym na świecie ministerstwem oświaty, a Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych zdobyło uznanie na arenie międzynarodowej. Biorąc pod uwagę sytuację w Rzeczypospolitej, polscy reformatorzy zajmowali stanowisko, że edukacja powinna odbywać się nie tylko w duchu oświeceniowym, ale również patriotycznym, by wypracować u poddanych poczucie współodpowiedzialności za Rzeczpospolitą.