Największą swobodę działania Polacy mieli w zaborze austriackim. Było to związane ze złagodzeniem polityki władz wobec innych narodów, która pozwoliła na kształtowanie się autonomii galicyjskiej – Polacy pracowali w urzędach, w których mogli mówić w ojczystym języku, funkcjonowały autonomiczne władze, uczelnie wyższe spolonizowano, a nauka i kultura mogły się rozwijać.
Natomiast w dwóch pozostałych zaborach sytuacja Polaków wyglądała dużo gorzej. Powszechne były represje, obowiązywanie cenzury, a możliwości rozwoju polskiej kultury i nauki były skutecznie ograniczane i tępione przez władze zaborcze prowadzące politykę germanizacji (zabór niemiecki) oraz rusyfikacji (zabór rosyjski)
Lepsza sytuacja Polaków w zaborze austriackim wynikała również z działania polskich polityków, takich jak Agenor Gołuchowski.