Monolog Hamleta "Być albo nie być..." z tragedii Williama Szekspira "Hamlet" oraz monolog Segismunda z dramatu "Życie jest snem" autorstwa Calderona de la Barca, to dwa kluczowe monologi w historii literatury, które mają wiele podobieństw i różnic.
Głównym problemem, który poruszają obaj bohaterowie w swoich monologach, jest pytanie o sens życia i przemijanie. Hamlet rozważa, czy warto dalej żyć, gdy życie jest pełne cierpienia i bólów, czy też lepiej zakończyć swoje cierpienie poprzez samobójstwo. Segismund zaś pyta, czy życie jest rzeczywiste, czy też tylko snem, a jego los jest z góry określony przez los lub wyrok boski.
Stosunek Hamleta do świata jest pesymistyczny i sceptyczny. Człowiek jest z gruntu zepsuty, a świat pełen kłamstwa i przemoc, a życie bezcelowe. Segismund natomiast jest zdezorientowany i zagubiony, nie wierzy w rzeczywistość, którą widzi, ale nie jest też w stanie zrezygnować z tej rzeczywistości.
Sen odgrywa ważną rolę w obu monologach. Hamlet wykorzystuje sen jako metaforę dla śmierci — sen jest stanem, w którym człowiek przestaje odczuwać cierpienie i niepokój, a zamiast tego zanurza się w ciemności. Segismund natomiast rozważa, że jego życie może być tylko snem, a rzeczywistość, którą widzi, może być tylko iluzją.
W obu przypadkach monologi wyrażają głęboką refleksję nad egzystencjalnymi problemami i naturą ludzkiej egzystencji. Hamlet i Segismund są zdezorientowani i zaskoczeni przemijaniem, ale ich reakcje są inne. Hamlet jest pełen gniewu i rozpaczy, a Segismund jest zdezorientowany i zagubiony. W obu przypadkach monologi pozostają klasykami literatury, które są dalej analizowane i interpretowane przez krytyków i uczonych na całym świecie.
Monolog – w literaturze, zwłaszcza w dramacie, jest to dłuższa wypowiedź jednego bohatera. Odbiorcą tej kwestii może być sam bohater lub wyimaginowany przez niego odbiorca (widz, słuchacz).