| Element stylu | styl romański | styl gotycki |
| bryła | masywna, ciężka, surowa | wysoka, lekka |
| okna | małe, z półkolistymi łukami | duże, wypełnione witrażami |
| wieże | niskie, przysadziste | strzeliste, wysokie |
| materiał | kamień | kamień, cegła |
| zdobienia | portale | rozety, witraże, portale, przypory |
| funkcja | religijna, obronna | religijna, reprezentacyjna |
Lepiej średniowieczne dążenie do świętości prezentuje styl gotycki, który wykorzystuje liczne elementy dekoracyjne w celu oddania majestatu Boga.
Budowle romańskie były wznoszone nie tylko na cele kultu, ale też jako punkty pełniące funkcję obronną. Styl gotycki pojawił się później i prezentował zupełnie inne założenia. Tworzone wówczas kościoły miały wyglądać reprezentatywnie, ponieważ stanowiły miejsce łączności ludzi z Bogiem. Dobrze prezentować się miały też budynki użytkowe.