Przyczyny kryzysu systemu komunistycznego w ZSRS:
· stagnacja gospodarki centralnie planowanej,
· dominacja przemysłu ciężkiego,
· mało efektywna wytwórczość,
· oparcie produkcji na przestarzałej technologii,
· marnotrawstwo podczas transportu żywności,
· nieefektywne rolnictwo,
· sankcje gospodarcze.
Przejawy kryzysu systemu komunistycznego w ZSRS:
· nie można było zaspokoić potrzeb żywnościowych,
· klęski ekologiczne, np. wysychanie Jeziora Aralskiego,
· brak zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych w postaci ubrań, mebli, pojazdów,
· słabe płace pracowników,
· spadek produkcji i wydajności.
Na przełomie lat 70. i 80. nic nie zapowiadało wielkiego kryzysu, wydawało się, że ZSRS osiągną szczyt swojej potęgi. Związane to było z eksportem ropy naftowej i gazu ziemnego. Tzw. model surowcowy przynosił ZSRS coraz większe dochody. Problemem jednak była nieefektywnie urządzona socjalistyczna gospodarka, która zaczynała dawać o sobie znać i doprowadziła do kryzysu w ZSRS.