Jednym z kluczowych wydarzeń tego okresu była wojna o sukcesję hiszpańską (1701-1714), która zakończyła się podpisaniem traktatu w Utrechcie. Traktat ten przyczynił się do zmian mapy politycznej Europy, a Hiszpania straciła wiele swoich terytoriów na rzecz innych mocarstw, w tym Austrii i Wielkiej Brytanii, co osłabiło jej pozycję na arenie międzynarodowej.
W tym samym czasie Rosja, pod rządami Piotra Wielkiego, zaczęła zyskiwać na znaczeniu jako nowe mocarstwo europejskie. Reformy Piotra Wielkiego przyczyniły się do wzrostu wpływów Rosji, szczególnie po zwycięstwie nad Szwecją w wielkiej wojnie północnej (1700-1721). Carstwo zyskało dostęp do niezamarzających portów morskich nad Bałtykiem dzięki opanowaniu Inflant, Estonii, Ingrii i Karelii.
Również Prusy, pod rządami Fryderyka Wilhelma I i później Fryderyka Wielkiego, stały się znaczącym graczem na scenie europejskiej. Rozwój silnej armii pruskiej, skuteczne zarządzanie państwem, liczne reformy administracji, oświaty i gospodarki przyczyniły się do wzrostu wpływów Prus. Znalazło to odzwierciedlenie w wydarzeniach drugiej połowy XVIII wieku, gdy doszło do serii konfliktów znanych jako wojny śląskie (1740-1748 i 1756-1763), które przyczyniły się do dalszego przemodelowania układu sił w Europie.
W połowie XVII wieku doszło do serii konfliktów w Europie Środkowej, takich jak wojna trzydziestoletnia (1618-1648) i wojna północna (1655-1660). Przyczyniły się one do zmian w układzie sił, który doprowadził do wzrostu pozycji i znaczeniu m.in. Szwecji, Brandenburgi/Prus. Jednocześnie niektóre państwa straciły na znaczeniu, np. Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego i Rzeczypospolita.