Szlachta była warstwą, która wykształciła się z rycerstwa. Była uprzywilejowaną częścią społeczeństwa, do której należała obrona kraju. Powodem takich zmian był fakt, że w XVI-wiecznej Polsce coraz mniejsze znaczenie miały kwestie militarne, a coraz większe — gospodarcze. Stąd też szlachta posiadała ziemię i zwierzchnictwo nad chłopami mieszkającymi na ich terenach. Dawniej rycerstwo bogaciło się głównie na wyprawach wojennych, w wieku XVI natomiast na uprawach z folwarków i handlu.
Szlachta nie straciła obowiązków obrony kraju. Wchodziła w skład pospolitego ruszenia, czyli polskiej armii powoływanej przez króla za zgodą sejmu.