Instytucje Unii Europejskiej powstawały wraz z pogłębiającym się procesem integracji europejskiej (np. Parlament Europejski oraz Rada Europejska powstały na mocy Jednolitego aktu europejskiego).
Jednolity akt europejski z 1986 roku był pierwszą znaczącą modyfikacją traktatów rzymskich. Wzmacniał znaczenie Parlamentu Europejskiego oraz ustanowił Radę Europejską jako formę współpracy na najwyższym szczeblu szefów państw i rządu.