Bałtyk jest stosunkowo młodym szelfowym morzem. Powstał po ustąpieniu lodowca, który stopniowo wycofywał się wraz z wodą zajmującą niegdyś większą powierzchnię Europy. Można scharakteryzować go jako zbiornik zanieczyszczony, mało zasolony z niewielkimi falami. Nad brzegiem Bałtyku obserwuje się m.in. klify, wydmy czy jeziora przybrzeżne.
Na powstanie Morza Bałtyckiego wpływ miało wiele czynników – do najważniejszych należy prawdopodobnie lądolód kilkukrotnie wędrujący przez współczesne tereny zbiornika. Charakterystycznymi elementami zbiornika są, np. elementy jego, dość mocno urozmaiconej, linii brzegowej (wyspy, klify), niski poziom zasolenia (średnie zasolenie wynosi 7‰) czy znaczne zanieczyszczenie. Warto wspomnieć, że Bałtyk jest jednym z najmłodszych, najsłodszych i najbardziej płytkich mórz.