Mur berliński został wzniesiony z rozkazu władz sowieckich. Powodem jego budowy były nasilające się ucieczki mieszkańców NRD na Zachód. Aby zapobiec dalszym ucieczkom, władze komunistyczne z 12/13 VIII 1961 r. oddzieliły najpierw zasiekami, a później murem Berlin zachodni od reszty miasta.
Mur berliński był ochraniany przez strażników uzbrojonych w karabiny maszynowe oraz psy gończe. Mur berliński stał się symbolem zimnej wojny i dowodem braku wolności w sowieckiej strefie wpływów.