Podstawowe informacje o potopie szwedzkim:
– czas trwania: 1655–1660;
– zbrojny atak Szwedów na Polskę;
– przyczyny: zdrada Hieronima Radziejowskiego; bezprawne używanie tytułu króla Szwecji przez polskich królów z dynastii Wazów; chęć podporządkowania sobie Polski przez Szwecję; obawa Szwecji przed wzrostem potęgi rosyjskiej;
– zaatakowanie Polski z trzech stron: Litwa, Zatoka Gdańska, Szczecin;
– kapitulacja Wielkopolskiego pospolitego ruszenia pod ujściem oraz Litwy w Kiejdanach;
– Szwedzi zajęli większość państwa, ponieważ szlachta się poddawała;
–obietnice Szwedów złożone szlachcie (przywileje, władza), które nie zostały dotrzymane;
– polski władca wyjechał na Śląsk;
– przełom: udana obrona Jasnej Góry;
– wojna podjazdowa organizowana przez Czarnieckiego;
– złożenie przez Jana Kazimierza ślubów lwowskich: obietnica poprawy losu chłopów i mieszczan;
– zakończenie konfliktu pokojem w Oliwie w 1660 r.;
– konsekwencje: straty ludności i materialne, osłabienie polityczne państwa, utrata Inflant.
Potop szwedzki to wojna polsko–szwedzka w latach 1655–1660 zakończona pokojem w Oliwie w 1660 r. Szwecja dążyła do całkowitej dominacji nad Morzem Bałtyckim. Polska była osłabiona wcześniejszą wojną rosyjską i powstaniami kozackimi. Szwedzi zajęli większość państwa. Udana obrona Jasnej Góry stała się momentem przełomowym, armia polska zaczęła odnosić sukcesy. Pokój w Oliwie zakończył konflikt, Polska poniosła ogromne straty, Szwecja zajęła Inflanty.