Podstawowe zasady sądownictwa RP:
1) Niezawisłości sądów i sędziów – sędziów wiąże wyłącznie obowiązujące prawo, a władza sądownicza to odrębny od władzy wykonawczej i ustawodawczej szczebel.
2) Kontradyktoryjności – w postępowaniu biorą udział dwie strony o przeciwstawnym do siebie stanowisku.
3) Prawa do rzetelnego procesu – każdy obywatel ma prawo do rzetelnego rozpatrzenia swojej sprawy. Od sędziów wymaga się dbałości w każdej z rozpatrywanych spraw, niezależnie od jej doniosłości.
4) Prawa do bezstronnego procesu – każdy obywatel ma prawo do gwarancji, że sędzia w procesie będzie neutralny i bezstronny.
5) Prawa do sprawnego procesu – każdy obywatel ma prawo do tego, aby jego postępowanie nie było przewlekłe, przebiegało szybko i sprawnie na tyle, na ile tylko pozwala na to należyta staranność przy rozpatrywaniu spraw.
6) Instancyjności – obywatel ma prawo odwołania się od wyroku do sądu wyższej instancji.
7) Niezależnościsędziów – sędziowie nie są związani w żaden sposób ze stronami sprawy, ideologią ani partią polityczną, ugrupowaniami wpływającymi na sposób orzekania itp.
8) Udziału ławników w postępowaniu.
9) Jawności postępowania – postępowania nie są tajne, a akta spraw nie są utajnianie. Strony zainteresowane mają wgląd w każdy element i aspekt sprawy. Postępowanie przebiega z udziałem stron.
Zasada prawa to ogólna dyrektywa dotycząca stanowienia, przestrzegania i wykładni prawa.