Konstytucja oraz ustawy zapewniają szereg kompetencji, które wspomagają samodzielność samorządu terytorialnego. Są to m.in.:
· częściowa autonomia dochodowa i finansowa,
· posiadanie osobowości prawnej i praw majątkowych,
· zasada subsydiarności,
· przyznane ustawowo kompetencje organów samorządowych i wyodrębnienie aparatu podległego organom, który służy do wspomagania realizacji zadań samorządów.
W założeniu samorząd powinien samodzielnie realizować powierzone mu zadania, a kluczowe organy samorządów stanowią reprezentację władzy centralnej w terenie.
Samodzielność samorządów terytorialnych w Polsce jest gwarantowana Konstytucyjnie. Samorządy podlegają władzy centralnej i są jej przedstawicielami, posiadają jednak szereg kompetencji umożliwiających im samodzielne działanie.