1. Szkarłupnie posiadają bardzo prymitywny, pierścieniowy układ nerwowy.
2. Prowadzą wolny lub osiadły tryb życia.
3. U dorosłych osobników nie ma wyodrębnionej głowy.
4. Posiadają otwarty, prymitywny układ krwionośny.
5. Posiadają bardzo słabo rozwinięte narządy zmysłów.
Pomimo że np. szkarłupnie w stadium larwalnym są dwubocznie symetryczne oraz mogą mieć wyodrębniony odcinek głowowy – to ich forma dojrzała jest bardziej prymitywna.
Uwstecznianie cech w rozwoju ewolucyjnym zwierząt objawia się występowaniem u danego gatunku cech bardziej prymitywnych, niż wskazuje wiek ewolucji. Szkarłupnie są mniej zaawansowane ewolucyjnie, niż mogłyby być. Nie wiemy jednak, dlaczego tak jest.