Po śmierci Stalina władze objął Nikita Chruszczow. W bloku wschodnim złagodzono wtedy terror i zwiększono zakres swobód obywatelskich. Stopień tych zmian nazywanych odwilżą był w poszczególnych państwach różny.
Chruszczow opowiadał się za reformami wewnętrznymi, wiosną 1956 roku skrytykował rządy Stalina. Natomiast w tajnym referacie, wkrótce ujawnionym, wspomniał o niektórych jego zbrodniach, choć sam przez wiele lat był bliskim współpracownikiem Stalina.
Na arenie międzynarodowej Chruszczow deklarował pokojowe współistnienie, czyli poprawę stosunków ze światem kapitalistycznym. Nie zamierzał jednak rezygnować z utrzymania wpływów sowieckich w bloku wschodnim. Przykładem tego jest interwencja na Węgrzech w 1956 roku oraz rozpoczęcie budowy Muru Berlińskiego w 1961 roku. Mur ten na wiele lat stał się symbolem podziału Europy.
Chruszczow dążył do wprowadzenia reform w celu poprawy sytuacji gospodarczej i społecznej w Związku Radzieckim. Podjął próby zwiększenia produkcji rolnej, rozszerzenia programu przemysłowego i poprawy warunków życia ludności. Chruszczow krytykował również nadmierną biurokrację i kult jednostki, który był charakterystyczny dla okresu rządów Stalina.
Jednak mimo tych reform, Związek Radziecki nie zrezygnował z utrzymania swoich wpływów i kontroli nad krajami bloku wschodniego. Opisane wydarzenia miały duże znaczenie dla historii Europy. Kres rządów Stalina oznaczał pewne złagodzenie terroru i otwarcie na reformy, ale jednocześnie utrzymanie wpływów Związku Radzieckiego w bloku wschodnim przyczyniło się do dalszego podziału kontynentu. Zimna wojna trwała nadal, a wzrost napięć między dwoma blokami wpływał na politykę międzynarodową i sytuację światową.