Przyczyny wybuchu protestów w 1976 roku:
– podwyżki cen
Jedną z bezpośrednich przyczyn protestów były drastyczne podwyżki cen żywności i innych artykułów pierwszej potrzeby, które rząd ogłosił w czerwcu 1976 roku.
– zapis o umocnieniu związków z ZSRS
W połowie lat 70., Polska była pod silnym wpływem Związku Radzieckiego. W 1976 roku, władze PRL podjęły kroki zmierzające do umocnienia związków z ZSRR, co wzbudziło obawy o utratę suwerenności i niepodległości kraju. To było źródłem frustracji, zwłaszcza wśród inteligencji, przedstawicieli kościoła i młodzieży.
– brak konsultacji społecznych
Wprowadzenie podwyżek cen bez wcześniejszych konsultacji z ludnością było postrzegane jako dowód na to, że rząd nie bierze pod uwagę potrzeb i opinii obywateli.
– słaba sytuacja ekonomiczna
Kraj był w trudnej sytuacji ekonomicznej, z dużym zadłużeniem zagranicznym i problemami z zaopatrzeniem, co wpłynęło na poziom życia ludności.
– represyjny charakter władzy
Ograniczenia wolności obywatelskich i represyjny charakter reżimu komunistycznego prowadziły do narastania niezadowolenia społecznego.
Następstwa protestów społecznych w 1976 roku:
– powstanie KOR
W odpowiedzi na represje wobec uczestników protestów, intelektualiści i działacze opozycyjni założyli Komitet Obrony Robotników (KOR), który stał się ważną organizacją opozycyjną, pomagającą represjonowanym i ich rodzinom.
– zmiana polityki rządu
Rząd wycofał się z najbardziej kontrowersyjnych podwyżek cen w obliczu protestów, co pokazało, że naciski społeczne mogą wpłynąć na decyzje władz.
– wzrost świadomości społecznej
Protesty z 1976 roku przyczyniły się do wzrostu świadomości społecznej i politycznej, a także do zrozumienia, że działania zbiorowe mogą wpłynąć na politykę państwa.
– narodziny „Solidarności”
Protesty w 1976 roku, a także działalność KOR, były ważnymi krokami na drodze do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w 1980 roku, który odegrał kluczową rolę w procesie demokratyzacji Polski.
Protesty w 1976 roku mogą być widziane jako część dłuższego procesu, który ostatecznie doprowadził do upadku komunizmu w Polsce na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Pokazały, że społeczeństwo jest zdolne do samoorganizacji i skutecznego działania na rzecz zmiany.