Przyczyny wybuchu powstania styczniowego:
· narastająca frustracja społeczeństwa polskiego wynikająca z ograniczenia autonomii i represji ze strony władz zaborczych;
· kryzys gospodarczy i społeczny w Królestwie Polskim;
· postulaty narodowe i społeczne, takie jak powrót do konstytucji z 1791 roku i poprawa sytuacji chłopów;
· działalność narodowo-rewolucyjna, która zyskiwała na sile w latach poprzedzających powstanie;
· przyspieszenie wybuchu wywołała też niespodziewane branka, czyli przymusowy pobór do wojska rosyjskiego.
Po klęsce powstania styczniowego nastąpiły zmiany w polskim ruchu niepodległościowym – zamiast działalności konspiracyjnej, częściej stawiano na działania legalne (pracę u podstaw i pracę organiczną)