Stany Zjednoczone Ameryki przyjęły model republikański, oparty na idei demokracji i rządów prawa. W przeciwieństwie do monarchii absolutnych panujących w Europie, władza w Stanach Zjednoczonych była sprawowana przez przedstawicieli wybranych przez ludność, a nie dziedzicznych monarchów. Funkcjonowanie państwa regulowała Konstytucja, stanowiąca fundamentalny dokument określający strukturę rządu, zasady jego działania i prawa obywatelskie. Była to pierwsza w historii nowoczesna konstytucja oparta na zasadach demokratycznych, w którą włączono również Deklarację Praw Niezbywalnych uznającą za niezbywalne wolność słowa, wyznania, prawo do sprawiedliwego procesu oraz prawo do posiadania broni.
System rządów opierał się na podziale władzy między trzy odrębne instytucje: władzę ustawodawczą (Kongres), wykonawczą (prezydent) i sądowniczą (Sąd Najwyższy). Każda gałąź miała określone kompetencje i kontrolowała pozostałe, co miało zapobiegać nadużyciom władzy. Stany Zjednoczone były państwem federacyjnym, w przeciwieństwie do scentralizowanych monarchii w Europie, zachowały one pewną autonomię dla poszczególnych stanów, które miały własne rządy i przepisy prawne. Dzięki temu rozwijały się w nich nowe koncepcje polityczne, takie jak liberalizm i republikanizm, które podkreślały równość obywateli, prawa naturalne, ograniczoną władzę rządową i zaufanie do społeczeństwa obywatelskiego
Te różnice w ustrój i filozofii politycznej sprawiły, że Stany Zjednoczone Ameryki były innowacyjnym eksperymentem politycznym i miały duży wpływ na rozwój demokracji na świecie.