Ruch krucjatowy zaczął kształtować się w połowie XI w. Rozpoczęto go walkami o odbicie całego Półwyspu Iberyjskiego z rąk Arabów. W XI w. tereny Palestyny zajęli Turcy, którzy uniemożliwiali chrześcijanom pielgrzymkę do Ziemi Świętej i bezpośrednio zagrażali Bizancjum.
Cesarz zwrócił się wtedy z prośbą do papieża o wsparcie, a ten wezwał na synodzie w Clermont w 1095 r. rycerstwo do wojny w imię krzyża. Wkrótce po tym wezwaniu do Ziemi Świętej wyruszyły liczne wyprawy ludowe i rycerskie, których efektem było zdobycie Jerozolimy w 1099 r. i utworzenie na Bliskim Wschodzie kilku chrześcijańskich państw. Wkrótce Turcy zaczęli jednak zyskiwać przewagę i w 1189 r. zdobyli Jerozolimę. W odpowiedzi ruszyła III wyprawa krzyżowa, która jednak nie odbiła Jerozolimy. Mimo to państwa krzyżowców istniały jeszcze blisko sto lat.
Akka, ostatnia twierdza chrześcijan upadła w 1291 r. Warto wymienić jeszcze IV krucjatę z 1212 r., która zamiast na Ziemię Świętą, ruszyła na Konstantynopol niszcząc go doszczętnie, a na jego miejscu utworzono Cesarstwo Łacińskie.
Motywowane pobudkami religijnymi wyprawy krzyżowe doprowadziły do odbicia Jerozolimy na niemal sto lat. W krucjatach udział brali nie tylko możni, ale też chłopi szukający ziemi i zarobku poza przeludnioną Europą – bywało, że ich motywy nie były czysto religijne.