Tendencje oświeceniowe zaczęły pojawiać się w Europie pod koniec XVII wieku w Anglii. Jego symboliczny koniec wyznacza Wielka Rewolucja Francuska 1789 – W Polsce myśl oświeceniowa zaczęła pojawiać się około 1740 roku, umowny koniec epoki wyznacza wydanie w 1822 roku „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza, które były zapowiedzią kolejnego etapu w dziejach.
Przełom oświeceniowy w cywilizacji i kulturze miał związek z nowym sposobem myślenia – kultem rozumu. Zaczęto podważać dotychczasowe autorytety, takie jak władza świecka czy duchowa. Było to wynikiem postulowanej wolności i równości wszystkich ludzi. Oświecenie stało się czasem postępu, odkryć matematycznych i fizycznych, które umożliwiły opisanie rzeczywistości w racjonalny i logiczny sposób. Uznano wyższość prawa naturalnego nad prawem boskim lub wynikającym z tradycji.
Rozwój nauki przyczynił się do rozwoju technicznego. Wynaleziono maszynę parową, krosno mechaniczne. Postęp w medycynie wydłużył średnią długość życia. Nowopowstałe towarzystwa naukowe czasopiśmiennictwo i rozwój oświaty pozytywnie wpłynęły na rozwój intelektualny ludzi. Kultura oświecenia odzwierciedlała troskę o społeczeństwo, fascynację antykiem i niejednokrotnie sprzeczne idee.
Uznaje się, że oświecenie narodziło się we Francji.