W okresie baroku sarmatyzm był bardzo popularny ze względu na sprzyjający czas i specyfikę epoki, która hołdowała egzaltacji, nadmiernemu zdobnictwu i łączeniu różnego rodzaju stylów. To w tym czasie rozrastały się sarmackie obyczaje, które były oparte na teatralizacji każdego aspektu życia. Pozytywny stosunek do sarmatyzmu wyrażany był w utworach literackich, często pisanych z perspektywy szlachcica.
Przykładem takiego tekstu są „Pamiętniki” autorstwa Jana Chryzostoma Paska. Szlachcic opisuje w mocno subiektywny sposób życia typowego sarmaty: awanturnika, hulaki, ale i żarliwego patrioty i chrześcijanina oraz odważnego żołnierza. Przypisuje on Polakom męstwo i waleczność, podkreślając wyższość ojczyzny i kultury polskiej nad innymi krajami.
W epoce oświecenia podejście do sarmatyzmu diametralnie się zmienia. Ignacy Krasicki tworzy satyry i poematy heroikomiczne, w których wypunktowuje przywary szlachcie sarmackiej, zarzucając jej pijaństwo i zamiłowanie do zbytków. To właśnie sarmatów obarcza winą za rozbiór i upadek Polski.
Egzaltacja to przesadne, wyolbrzymione wyrażanie swoich uczuć i emocji, nie zawsze adekwatne do sytuacji.