Mur berliński powstał pod okryciem nocy z 12 na 13 sierpnia 1961 r. w konsekwencji na coraz silniejsze ucieczki ludności na terytorium RFN. Propagandowym wytłumaczeniem komunistycznych władz była ochrona Wschodniego Berlina przed wymyślonymi atakami faszystów z zachodu.
Zbudowanie muru miało negatywny wpływ na sytuację międzynarodową. Nie zdecydowano się jednak na interwencję zbrojną, lecz na protestowanie i wspieranie mieszkańców Zachodniego Berlina, przez co nie doszło do kolejnej wielkiej wojny.
Szacuje się, że 16% całego ówczesnego społeczeństwa, opuściło NRD z uwagi na braki możliwości szczęśliwego dla nich życia w komunistycznym państwie.