Kozacy zaporoscy to ludzie wywodzący się z centralnej części Rzeczpospolitej i z krajów sąsiadujących, zamieszkujący południowo-wschodnie tereny przygraniczne kraju w dolnym biegu Dniepru, na Zaporożu, będący w dużej części zbiegłymi chłopami pańszczyźnianymi, przestępcami, drobną szlachtą ruską, uznający się za ludzi wolnych i pozostający poza systemem społeczno-politycznym, wyznający prawosławie. Byli zorganizowani na sposób wojskowy, a na ich czele stał ataman. Konflikty Kozaków z Rzeczpospolitą wynikały z ich częstych najazdów na imperium osmańskie, co stanowiło zagrożenie dla bezpieczeństwa kraju, powodowało to napięcia na linii polsko-tureckiej i mogło doprowadzić do wojny. Król zakazywał takich działań, co doprowadzało do złych stosunków z Kozakami oraz częstych buntów.
