Kandydaci do polskiego tronu po śmierci Zygmunta Augusta:
· Iwan IV Groźny – był władcą państwa moskiewskiego; brutalność i nieobliczalność, toczone walki o Inflanty oraz wyznawanie prawosławia dyskwalifikowały jego kandydaturę.
· Jan II Waza – był królem Szwecji, ale z powodu wyznawania luteranizmu nie miał szans.
· Albrecht II Hohenzollern – był księciem pruskim, ale dyskwalifikował go luteranizm.
· Ernest Habsburg – jego jako kandydata obawiała się szlachta, ponieważ nikt w Rzeczpospolitej nie chciał silnej władzy królewskiej oraz silnej kontrreformacji.
· Henryk Walezjusz – miał duże szanse, ponieważ był katolikiem oraz jego dynastia rywalizowała z nielubianymi w Rzeczypospolitej Habsburgami, ale jego osoba wzbudzała obawy, ponieważ uczestniczył w nocy św. Bartłomieja.
Do pierwszej wolnej elekcji w państwie polskim doszło w 1574 r. W jej wyniku tron Rzeczypospolitej objął Henryk Walezy, czyli młodszy brat Karola IX, króla Francji. Ważne w kontekście jego wyboru było zatwierdzenie aktu konfederacji warszawskiej.