Wydarzeniem, które skłoniło Kościół do wydania memoriału Episkopatu Polski 8 maja 1953 r. były ataki na Kościół w Polsce i próby kontroli i podporządkowania instytucji partii komunistycznej.
Konsekwencją decyzji Kościoła było uwięzienie kardynała Stefana Wyszyńskiego, którego postrzega się jako obrońcę praw człowieka, Kościoła i narodu polskiego.