15 grudnia 1948 r. powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, co było efektem rozbicia PSL poprzez pozbycie się Mikołajczyka. Na ten sam okres, kiedy dochodziło do chaosu w PSL, przypada także wewnętrzny konflikt w PPR. Na początku grudnia wspomnianego roku rozpoczęto kongres zjednoczeniowy, podczas którego obie partie przekształciły się w PZPR. Partia ta sprawiała pozory wielopartyjnych, choć w rzeczywistości była pod nadzorem komunistów.
Zaraz po wojnie komuniści mieli świadomość, że muszą zaoferować społeczeństwu plan na gospodarkę, gdyż wiedzieli, że od tego będzie zależeć ich pozycja.