Powieść stała się najpopularniejszym gatunkiem w drugiej połowie XIX wieku, ponieważ powszechnie uważano, że łatwo jest ją zrozumieć oraz przeczytać. Funkcją nadrzędną literatury polskiej w czasach zaborów, było dotarcie do jak największej liczby odbiorców swoimi hasłami pozytywistycznymi. Rola szerzenia wartości narodowościowych była na tyle silna, że powieściopisarze podporządkowywali rolę powieści pod program pozytywistyczny i tak powstała powieść tendencyjna (która miała na celu pokazanie konkretnych mechanizmów społecznych/ekonomicznych – np. Marta, Elizy Orzeszkowej).
Zauważ, że w czasach zaborów szerzenie podstawowych informacji na temat istoty narodu polskiego, jego wartości i roli dla ludzi, do tej pory wyłączonych z dyskursu, było nadrzędną funkcją. Właśnie dlatego powieść była dobrym sposobem na dotarcie do ludzi – jak zauważyła Eliza Orzeszkowa w Kilka uwag nad powieścią – powieść łatwo jest nabyć, przeczytać oraz zapamiętać.