| Polityka władz rosyjskich | Polityka władz pruskich |
| · zaostrzenie rusyfikacji, wprowadzenie języka rosyjskiego we wszystkich urzędach oraz szkolnictwie, a także w życiu codziennym, zakazanie użycia języka polskiego,· obsadzanie stanowisk urzędowych obywatelami rosyjskimi,· zsyłanie Polaków w głąb Rosji, w celu ograniczenia działalności spiskowych,· wprowadzenie określenia Kraj Nadwiślański dla terenów Królestwa Polskiego,· wprowadzenie zakazu kupna majątków ziemskich,· zniesienie granicy celnej z Rosją, co pozbawiło ziemie polskie samodzielności gospodarczej. | · zaostrzenie germanizacji, usunięcie języka polskiego z wszystkich dziedzin życia, wprowadzenie języka niemieckiego· wprowadzenie kulturkampfu, polegającego na ograniczeniu wpływów Kościoła katolickiego,· wprowadzanie osadników niemieckich na tereny ziem polskich i odbieranie Polakom ich własności ziemskich,· zakazanie zakładania nowych gospodarstw oraz budowania nowych instytucji,· przeprowadzanie rugów pruskich, czyli masowych wysiedleń ludności nieposiadającej obywatelstwa niemieckiego, z ziem Wielkopolski. |
Część założeń zaborców została zrealizowana na terenach zabranych. Rozwijająca się rusyfikacja i germanizacja częściowo ograniczyła Polaków. Jednak najważniejsze cele, związane z całkowitą likwidacją polskiej kultury nigdy nie zostały spełnione przez Rosjan i Niemców. Polacy posiadali bardzo silną tożsamość narodową i przekonanie do wartości własnych obyczajów i języka. Poprzez różnego rodzaju działania buntowali się przeciwko władzom zaborców i pielęgnowali polską kulturę.
Zarówno polityka pruska, jak i rosyjska były bardzo zaostrzone i skupione na pozbawieniu Polaków ich przynależności narodowej. Starano się na wszelkie sposoby wyplenić kulturę i język polski z ziem zabranych. Polityka ta nosiła miano wynaradawiania.