Główną przyczyną zawarcia unii realnej polsko-litewskiej, było zagrożenie bezpotomną śmiercią króla Zygmunta Augusta, wygaśnięcia dynastii oraz rozpadu związku Korony i Litwy. Poza tym władca potrzebował wsparcia szlachty (która chciała zawiązania unii realnej z państwem litewskim), w walce o Inflanty, dlatego też musiał się zgodzić na jej żądania.
Najbardziej na tym rozwiązaniu zyskała szlachta, która od tego momentu miała prawo osiedlać się i nabywać ziemie w obu krajach, dodatkowo, prawa i przywileje szlachty litewskiej, zostały zrównane z prawami szlachty polskiej. Wspólnie tworzyła szlachecki naród polityczny rządzący razem z monarchą.
Unia lubelska została zawarta 1 lipca 1569 r. między Rzeczpospolitą a Wielkim Księstwem Litewskim w Lublinie. Była też zwana unią realną. W wyniku jej zawarcia powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów.